Nada negro para Ventura Cores

Onte no cemiterio de Santiago de Compostela, aí polas catro da tarde, saíu o arco da vella. Non vimos sete cores, vímolas todas, que todas manexou con mestría Ventura Cores. Nesa hora cantou o galo.

“A arte como oficio” é un libro de Bruno Munari, o deseñador italiano que Ventura me descubría nos meus dezasete anos. E a arte como oficio foi tamén o lema que Ventura tivo por bandeira, el foi dos primeiros galegos en entender o deseño como unha disciplina contemporánea. Deseño de interiores, gráfico, industrial e aínda a escenografía que realiza para o seu amigo, o dramaturgo Roberto Vidal Bolaño.

Cantou o galo, non cadrou así por acaso. En 1961 un grupo de mozos composteláns chantan no Hostal Real de Santiago o símbolo dun galo deseñado por Ventura. Foi para celebrar unha exposición de pintura que achegou o traballo de medio cento de artistas galegos, Vicente Risco ditou unha conferencia. O galo aquel ceibou o canto primeiro da agrupación cultural O Galo, a primeira de Galicia. Ese galo expresionista é o mesmo que aínda anuncia as actividades desta entidade cultural.

Pero Ventura foi tamén para moitos de nós unha doa, nacido en 1931, aprendeu pintura con Carlos Maside e aínda coñeceu con el o cubismo, a arquitectura e quizais o deseño, que de seguro non se chamaba así, pero que en Maside era xa práctica frecuente antes da Guerra Civil. Con Ventura viñeron as cores da república que para Maside eran tamén a azul e a branca.

Son “ventureiro”, son fan de Ventura Cores −rexeito escribir “fun”−, sono desde moi novo. Acolleume, fíxome sentir coma un igual −el que me levaba vintecatro anos−. Apendín moito nesa formación dialóxica arredor da rúa do Franco en Compostela, na que tamén exercían o pintor Xulio Maside, o seu inseparable amigo, e aínda o escritor Euloxio Ruibal. Tamén naquela Galería Grido que Ventura partillaba co poeta Salvador García-Bodaño e a pintora Aurichu Pereira. Por Grido pasaron os artistas galegos que naqueles primeiros setenta estaban a dicir algo de interese. E aínda fun recibido na súa casa, sempre cun libro que debería ler, sempre botando a pacer os ollos na pintura, nos debuxos, nas esculturas múltiples...

E Ventura renovou a paisaxe de Compostela, tendas, bares, pubs, carteis de festas, de eventos moitos, todo  entre a relectura da arte dos renovadores galegos, a revisión do modernismo e a pop-art que tanto amou, todo regado coa música progresiva e o mellor jazz. En 1973, o alcade da cidade chamouno ao Pazo de  Raxoi, alporizado, “que pintaban aquelas liñas coas cores da República no medio do cartel das festas do Apóstolo, que xa estaba distribuído polos bares da cidade? Íalle caer o pelo, alguén telefonara de Madrid...” Ventura podería ir preso, pero argumentou: “Que a amarela era a cor complementaria da violeta, viña na teoría das cores, cousa da gestalt, unha ciencia alemá...” O gaiteiro das cores seguiu a voar naquel ceo chagalliano de Compostela e Ventura continuou a proxectar locais e papeis que festexaban a tipografía que fornecía o Letrasset e as cores brillantes das cartolinas de veludo que vendía a Papelaría Compostela, alí nas Cinco Rúas.

Achegounos á modernidade sabendo que o pasado debía formar parte do futuro, sempre do lado dos que practican a liberdade e procuran a dignidade da xente do seu país. Cando morre Monet, o seu amigo Clemenceau, que fora primeiro ministro de Francia, arreda do cadeleito do artista unha tea negra e cúbreo cun lenzo branco, mentras declara: “Nada negro para Monet”. Onte en Boisaca cantou o galo e saíu o arco da vella. Nada negro para Ventura Cores.